Syrië na Assad: Europa moet constructief zijn of wordt irrelevant

De Val van het Assad Regime: Een Tijdperk van Kansen en Gevaren voor Syrië

De val van het Assad-regime vertegenwoordigt een kritiek keerpunt voor Syrië en markeert een periode van zowel kansen als onzekerheden. Het einde van jarenlange autoritaire heerschappij wordt door de Syriërs begroet met opluchting en viering, maar de weg vooruit is vol risico’s die het land en de bredere regio kunnen destabiliseren.

De uitdagingen van de transitie in Syrië vereisen dringend en doordacht aandacht vanuit het perspectief van interne sektarische verdeeldheid, de overheersing van milities, veranderende regionale allianties en de rol van mondiale spelers zoals de VS, de Europese Unie en Frankrijk. De val van de voormalige president Bashar al-Assad biedt hoop voor de gefragmenteerde Syrische samenleving, maar brengt ook aanzienlijke risico’s met zich mee. Sektarische spanningen zijn een belangrijke zorg, maar dit betekent niet noodzakelijk dat deze spanningen zich concreet zullen manifesteren.

Leiderschapsuitdagingen van HTŞ

Hayat Tahrir al-Sham (HTŞ) zal, samen met de door Turkije gesteunde Syrische Nationale Leger, de uitdaging aangaan om een multireligieuze samenleving te besturen na de val van Assad.

• De complexe militaire structuur van Syrië bemoeilijkt de stabiliteit verder.
• Jarenlange conflicten en Israëlische luchtaanvallen hebben het Syrische leger verzwakt.
• De afhankelijkheid van lokale milities is toegenomen en deze groepen hebben verschillende agenda’s.

De aanwezigheid van door Turkije en de VS gesteunde groepen maakt het opnieuw opbouwen van een nationale militaire kracht nog moeilijker. De voortdurende aanvallen van Israël verminderen de militaire capaciteit van Syrië verder en Tel Aviv handelt in overeenstemming met een strategie voor de ontwapening van een post-Assad Syrië.

Federale Bestuur en Sektarische Problemen

Op nationaal niveau lijkt een federaal bestuurssysteem, waarin bevoegdheden worden verdeeld tussen religieuze en etnische gemeenschappen, uitvoerbaar, maar het brengt vele uitdagingen met zich mee. De Koerdische autonomie in het noorden biedt een model, maar het uitbreiden van deze situatie naar andere groepen (zoals Druzen, Alawieten of Christenen) creëert belangrijke problemen op het gebied van samenleven en het delen van middelen.

Zonder stevige kaders voor machtsdeling kan federalisering leiden tot de opkomst van sektarische gebieden, wat het land verder kan verdelen.

De Invloed van Externe Acteurs

De toekomst van Syrië zal worden vormgegeven door interne en externe actoren. Turkije, de VS en Rusland strijden elk met tegenstrijdige doelen om invloed. Turkije’s steun aan milities en zijn verzet tegen Koerdische doelen belemmert de eenheid, terwijl de afnemende rol van Iran en de verzwakking van de invloed van Rusland een vacuüm creëren voor andere machten.

Deze interactie brengt het risico met zich mee dat de toekomst van Syrië door externe machten in plaats van door zijn eigen bevolking wordt bepaald. Tegelijkertijd benadrukt de opkomst van HTŞ de bestuurlijke uitdagingen in het post-Assad Syrië. Terwijl de val van het regime met brede vieringen wordt onthaald, moet HTŞ nu een verantwoordelijke houding en inclusief leiderschap tonen.

Verandering van Allianties

Veranderende allianties zullen de toekomst van Syrië beïnvloeden. De nieuwe regering van het land zal hoogstwaarschijnlijk de banden met Turkije en Qatar versterken, die lange tijd supporters zijn geweest van groepen met ideologische neigingen vergelijkbaar met de Moslimbroederschap. Deze relatie sluit echter de mogelijkheid niet uit dat de nieuwe Syrische regering ook interactie zal hebben met Saudi-Arabië en de VAE, die tegenstanders zijn van de Moslimbroederschap.

De relatie van Syrië met Israël is ook een belangrijk onderwerp. Syrië, dat zich heeft verwijderd van de door Iran geleide en door Rusland ondersteunde “weerstands-as”, kan op lange termijn onder druk komen te staan om zijn relaties met Israël te normaliseren. Deze situatie zal echter afhankelijk zijn van de rollen van de VS en Rusland en de prioriteiten van regionale machten.

Het Antwoord van de Europese Unie

Het antwoord van de EU op de val van Assad symboliseert de inspanning om als een sterke geopolitieke actor op te treden. Sommige EU-functionarissen hebben de rollen van Rusland en Iran veroordeeld, terwijl andere verklaringen weinig praktische impact hebben getoond. De EU kan positieve wegen vinden voor kwesties zoals de vluchtelingenproblematiek. Echter, veel lidstaten hebben beperkingen opgelegd aan nieuwkomers of over de gedachte van repatriëring gediscussieerd.

Deze situatie ondermijnt de geloofwaardigheid van de EU in de regio door de beginselen van solidariteit en mensenrechten te schenden. Een principiële vluchtelingenpolitiek en een herbouwstrategie zullen de EU helpen zich te positioneren als een betrouwbare actor in de verbetering en toekomst van Syrië.

Conclusie en Oproep

De val van Assad brengt zowel hoop als gevaar met zich mee. De beslissingen die nu door leiders, het volk en de internationale gemeenschap worden genomen, zullen bepalen of deze fragiele transitie leidt tot eenheid en herstel of de bestaande verdeeldheid die al meer dan tien jaar aanhoudt, verder verdiept.

Wij nodigen onze lezers uit om hun gedachten over de toekomst van Syrië te delen of gerelateerde artikelen te lezen.