Syrië na Assad: Winnaars zijn Turkije en het Westen

De Val van het Baasregime in Syrië en de Regionale Effecten

Het Baasregime in Syrië is na ongeveer 60 jaar heerschappij omgevallen en Bashar al-Assad is naar Moskou gevlucht. Dit voorval komt naar voren als een ontwikkeling die de geopolitieke verhoudingen in de regio aanzienlijk beïnvloedt. Syrië stond tijdens de invasie van Saddam Hoessein aan de kant van Iran, en Iran was tussen 2011 en 2017 een steunpilaar voor de regeringen van Syrië en Irak tegen de aanvallen van de Islamitische Staat (IS) en Al-Qaeda. In deze context heeft de samenwerking tussen Rusland, Iran en de Weerstandsas de nederlaag van de militante groepen verzekerd en de soevereiniteit van deze twee Arabische landen behouden.

De Val van Assad en Veranderingen in de Regio

De val van de Assad-regering zal de geopolitieke invloed van Iran en Rusland in de regio verzwakken. Aangezien Syrië de enige landroute is die wapens aan Hezbollah levert, zal het sluiten van deze route niet alleen een strategische bedreiging vormen voor Hezbollah, maar ook de invloed van Iran op de Palestijnse kwestie verminderen. Bovendien zal deze situatie belangrijke gevolgen hebben, zoals de verspreiding van veiligheidsproblemen naar Irak en Iran en de verzwakking van de diplomatieke steun van Iran.

Kansen voor Turkije

De val van de Syrische regering kan ook bedreigingen vormen voor de veiligheid van Irak. Vooral de verlangens van extremistische groepen in de Koerdische regio en de overwegend soennitische gebieden kunnen bedreigingen met zich meebrengen, zoals de heractivering van slapende IS-cellen. Op korte termijn kan Israël de kans krijgen om Hezbollah en de Weerstandsas verder te verzwakken.

Echter, de activiteiten van nieuwe islamistische gewapende groepen aan de Turkse grens en de effecten hiervan op de Palestijnse kwestie en de bezette Golanhoogten kunnen op lange termijn de nationale veiligheidsbedreigingen voor Israël vergroten. Op korte termijn komen de VS en het Westen naar voren als winnaars door de afname van de invloed van Rusland en Iran in de regio na de val van Assad.

De Opkomst van een Nieuwe Islamistische Groep

De islamistische groep Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), die Damascus heeft veroverd en Assad heeft afgezet, werd in 2017 door het Verenigd Koninkrijk en in 2018 door de Verenigde Staten als een terroristische organisatie aangeduid. HTS heeft internationale problemen vanwege zijn banden met Al-Qaeda. Deze situatie roept onzekerheid op over hoe de val van de seculiere regering van Syrië en de opkomst van islamisten de langetermijnbelangen van de VS zullen beïnvloeden. De verschillende standpunten tussen Turkije en de VS over de Koerdische kwestie, de toekomstige acties van de oppositie en de toenemende kans op instabiliteit in de regio compliceren de situatie verder.

De Rol van Andere Actoren in de Regio

Turkije komt naar voren als het land dat het meest profiteert van dit proces. Ankara hoopt de vluchtelingencrisis in Syrië op te lossen, een effectievere controle over de Koerden te verkrijgen en een sterkere rol te spelen in de Palestijnse kwestie. Echter, de conflicten van de oppositie met de Koerden en de houding van Turkije over deze kwestie vormen een grote hindernis voor het opzetten van een op consensus gebaseerd systeem.

Tegelijkertijd zijn Arabische landen tevreden met de afname van de invloed van Iran in Syrië. Echter, aangezien de militaire operaties van HTS en andere militante groepen door Turkije worden geleid, kan dit door sommige Arabische landen als een nieuwe bedreiging worden gezien. Arabische landen zoals Egypte, Saoedi-Arabië, de VAE en Jordanië staan tegenover de Moslimbroederschap en de ideologie ervan.

Toekomst van Syrië: Twee Scenario’s

Voor de politieke toekomst van Syrië zijn twee scenario’s denkbaar: een vreedzame overgang of een resultaat in de stijl van Libië en Soedan. Een vreedzame overgang kan mogelijk zijn afhankelijk van de gematigde retoriek en acties van de oppositie. Echter, de oppositie bestaat uit verschillende en gefragmenteerde groepen die samenkomen om een gemeenschappelijke vijand te bestrijden.

Zodra de gemeenschappelijke vijand is verdwenen, zullen de verschillen aan het licht komen en blijft onzeker in hoeverre deze verschillen te verzoenen zijn. Bovendien zullen de tegenstrijdige belangen van externe actoren de pogingen om de invloed van elk op Syrië te vergroten voortzetten.

Conclusie en Aanbevelingen voor de Toekomst

De ontwikkelingen in Syrië zullen aanzienlijke effecten hebben op de geopolitieke dynamiek in de regio. Daarom is het van vitaal belang om een aanvaardbare oplossing te vinden voor zowel regionale als mondiale machten.

In april 2017 heb ik tijdens de Carnegie Conferentie in Washington 10 principes voorgesteld om de Syrische crisis op te lossen: 1) De Syrische crisis moet met diplomatie in plaats van oorlog worden opgelost; 2) Een gezichtsredder oplossing voor alle belangrijkste partijen; 3) Ernstige en collectieve samenwerking voor het uitroeien van terrorisme uit Syrië; 4) Het behoud van de territoriale integriteit en soevereiniteit van Syrië; 5) Het voorkomen van de ineenstorting van het Syrische leger en de veiligheidsinstellingen; 6) De oprichting van een inclusieve regering in Syrië; 7) De nieuwe Syrië moet worden gebouwd op de wil en stem van de meerderheid van het Syrische volk; 8) De bescherming van minderheden in Syrië; 9) Vrije verkiezingen onder toezicht van de Verenigde Naties voor een nieuwe regering en grondwet; 10) Een uitgebreid economisch hulpprogramma voor de wederopbouw van Syrië, de terugkeer van vluchtelingen en andere humanitaire kwesties.

Hoewel deze ideeën destijds niet weerklank vonden, kunnen deze 10 principes vandaag de dag worden gezien als een uitgebreid en duurzaam pakket voor het oplossen van de Syrische crisis.

Deel uw mening!

Wat denkt u over deze ontwikkelingen? Deel uw opmerkingen of lees andere artikelen over vergelijkbare onderwerpen!