Het Westen zal falen in de regimeverandering in Iran

Amerikaanse Militaire Acties Tegen Iran en de Effecten in de Regio

Op 22 juni leidde de Amerikaanse aanval op drie nucleaire installaties in Iran tot een situatie waar veel mensen al lange tijd bang voor waren: de directe betrokkenheid van de VS bij de toenemende agressiviteit van Israël tegen Iran. Dit voorval wordt beschouwd als een ernstige ontwikkeling die de geopolitieke verhoudingen in het Midden-Oosten beïnvloedt.

President Donald Trump heeft beweerd dat deze aanvallen beperkt waren en dat zijn regering niet op zoek was naar regimeverandering, maar de geschiedenis van de regio vertelt een ander verhaal. In het verleden is de VS door middel van misleidende inlichtingen in conflicten in het Midden-Oosten getrokken, en nu gebeurt een vergelijkbare situatie in Iran. In deze context wijst de waarschuwing van Iran over “blijvende gevolgen” erop dat de Amerikaanse interventie hier niet zal eindigen en het risico van de ineenstorting van de door Israël lang geleden beoogde Islamitische Republiek vergroot.

Gevolgen van de Aanvallen en Spanningen in de Regio

Israëlische premier Benjamin Netanyahu suggereerde dat de militaire acties van Israël zouden kunnen leiden tot de afzetting van de Iraanse Opperste Leider Ayatollah Ali Khamenei. De VS kan zijn bedoelingen voor het publiek ontkennen, maar historisch gezien heeft het vaak de strategische doelen van Israël ondersteund en is het in directe militaire betrokkenheid met Iran gegaan.

• Op 23 juni voerde Iran “symbolische” raketaanvallen uit op Amerikaanse installaties. Deze aanvallen richtten zich op de Amerikaanse al-Udeid Luchtmachtbasis en andere locaties in Irak.

Academici benadrukken al lange tijd dat de zoektocht naar regimeverandering in Iran gebaseerd is op een gevaarlijke en slecht geïnformeerde strategie. Maar als het conflict verder escaleert, kan Washington de kans overwegen om te streven naar een doel dat “definitieve oplossing” wordt genoemd: de afschaffing van het regime ten behoeve van regionale stabiliteit.

Regimeverandering: Zal het Echte Stabiliteit Brengen?

Trump verklaarde maandagavond een wapenstilstand met Iran; echter, dit laat zien dat de spanningen niet zijn opgelost en de bredere strategie achter de aanvallen niet is veranderd. Binnen de Israëlische en Amerikaanse wetgevende instanties heerst de veronderstelling dat regimeverandering in Iran stabiliteit in de regio zal brengen. Maar academici zoals Vali Nasr wijzen erop dat dit een gevaarlijke strategie is.

Op dit punt rijst een vaak over het hoofd gezien diepgaand vraagstuk: Zal regimeverandering werkelijk het ideologische systeem dat de Islamitische Republiek ondersteunt, ontmantelen?

Ideologische Continuïteit

De veronderstelling dat de afzetting van Khamenei zou leiden tot de ontbinding van het politieke en ideologische systeem in Iran is een grote misvatting. De ideologische basis van de Iraanse revolutie is diep verweven met het concept van vilayet-i faqih, dat de basis van de Islamitische Republiek vormt.

Dit concept verleent hoge rechters beschermingsbevoegdheden in de periode waarin de twaalfde sjiitische imam Mohammed al-Mahdi verloren ging. De revolutie van 1979 heeft dit idee in het politieke domein gebracht en heeft de samenleving diepgaand beïnvloed.

• De volgende leider zal waarschijnlijk afkomstig zijn uit de Qom Medresesi. Deze medrese blijft de visie van Khomeini en de interpretatie van vilayet-i faqih verspreiden.

Dus de afzetting van Khamenei zal niet leiden tot een verandering van het systeem. De ideologische basis van het Iraanse regime is niet beperkt tot één enkele leider; deze structuur is institutioneel verankerd in de Iraanse sjiitische islam en zal blijven doorgaan met het reproduceren van de revolutionaire doctrine.

Globaal Netwerk en Soft Power

De globale soft power van Iran wordt vaak over het hoofd gezien. Iran heeft een unieke capaciteit om transnationaal ideologische loyaliteit te creëren onder diasporagemeenschappen. De impact van de revolutie van 1979 is niet beperkt gebleven tot de grenzen van Iran, maar heeft wereldwijd, vooral onder sjiitische moslimgemeenschappen, een diepe impact gehad.

• De ideologische loyaliteit in Iran zet zich voort onder sjiitische gemeenschappen in landen zoals Pakistan, Libanon, India en Irak. Dit onderscheidt Iran van andere overwegend moslimlanden.

Als het regime door een externe kracht wordt omvergeworpen, zal deze ideologische steun waarschijnlijk verdiepen. Een van buitenaf opgelegde verandering zal door sjiitische gemeenschappen met grote afwijzing worden ontvangen.

Conclusie

Er zijn ernstige klachten binnen de Iraanse samenleving; economische moeilijkheden, politieke druk en beperkingen op burgerlijke vrijheden hebben geleid tot een brede teleurstelling. Het is echter belangrijk om niet te vergeten dat extern opgelegde regimeveranderingen in het Midden-Oosten nooit succesvol zijn geweest. De kans dat een soortgelijke situatie in Iran zich voordoet, is laag.

De echte vraag is niet of het systeem van Iran bestand is tegen externe druk, maar hoeveel prioriteit de VS en hun bondgenoten zullen geven aan de agenda van Israël, zelfs als dat hun eigen regionale belangen in gevaar brengt.

We moedigen u aan om uw gedachten over dit artikel of andere onderwerpen die uw interesse wekken in de reacties te delen.